Autorstwo listu wczesnochrześcijańska tradycja przypisuje Jakubowi Apostołowi, zwanemu Młodszym lub Mniejszym. Po raz pierwszy imię Jakuba pojawia się w Nowym Testamencie u Marka, w relacji o wydarzeniach pod krzyżem Jezusa. Ewangelista stwierdza tam obecność matki Jakuba (Mk 15,40). W niedługim czasie po zesłaniu Ducha Świętego, Jakub był już znaną postacią w rodzącym się Kościele jerozolimskim. Kiedy Piotr dzięki Bożej interwencji zostaje uwolniony z więzienia, udaje się do domu Marii, matki Jana Marka (z pewnością Ewangelisty), gdzie składa świadectwo o Bożym działaniu (Dz 12,17). Gdy w pierwotnym Kościele doszło do sporów co do statusu nawróconych z pogaństwa, Jakub zabiera autorytatywnie głos na zgromadzeniu, zwanym niekiedy „synodem (lub soborem) jerozolimskim”, prawdopodobnie w 49 roku (Dz 15,13-21). Gdy Paweł kreśli przed mieszkańcami Koryntu obraz chrystofanii Zmartwychwstałego, nie omieszka wspomnieć wprost o Jakubie, któremu ukazał się Jezus: „Przekazałem wam na początku to, co przejąłem: że Chrystus umarł – zgodnie z Pismem – za nasze grzechy, że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem; i że ukazał się Kefasowi, a potem Dwunastu, później zjawił się więcej niż pięciuset braciom równocześnie; większość z nich żyje dotąd, niektórzy zaś pomarli. Potem ukazał się Jakubowi, później wszystkim Apostołom” (1 Kor 15,3-7). Galatom natomiast Apostoł Narodów daje świadectwo o osobistym spotkaniu z Jakubem (Ga 1,19).
Za autorstwem Jakuba przemawia wiele argumentów: jego autorytet w rodzącym się Kościele; krótki okres, w którym sam Jakub określa siebie „sługą”, gdyż bardzo wcześnie określenie to zostało rozbudowane przez pierwszych chrześcijan; wspólne elementy z tradycją synoptyczną; przypuszczalne aluzje do kontrowersji z Pawłem odnośnie relacji wiary i uczynków.
Jakub, zwany także Sprawiedliwym (Epifaniusz, Panarion 78,14), uchodził za żydowskiego tradycjonalistę. Na podstawie Ga 2,12 można przypuścić, że po śmierci Chrystusa wciąż zachowywał żydowskie przepisy pokarmowe (wspierając swe przekonanie tekstem Kpł 20,23-26). Można także spodziewać się, że chrześcijanie zgromadzeni wokół Jakuba uważali się za ruch należący absolutnie do samego serca judaizmu; ruch, którego zadaniem będzie odnowa Izraela. To właśnie znaczyć miała zapowiedź nowego przymierza zapisana u Jeremiasza (Jr 31,31-34). Wiadomo, że judeochrześcijanie w pierwszych latach po zmartwychwstaniu związani byli ze świątynią jerozolimską (Dz 2,46; 3,1); nie można wykluczyć, że niektórzy z nich przybywali do świątyni w związku ze składaniem ofiar (Dz 21,23-26), aczkolwiek nie ma takiej pewności. Bardzo szybko bowiem dotarła do świadomości wyznawców Chrystusa myśl o tym, iż Jego ofiara zastąpiła ofiary Starego Prawa. Tradycyjny pogląd przypisujący autorstwo listu Jakubowi Młodszemu jest jednak dziś coraz częściej podważany. Wielu autorów sądzi, że list jest pseudonimem chrześcijańskim nieznanego autora, judeochrześcijanina, który dobrze zna kulturę hellenistyczną i świetnie włada językiem greckim [Kozyra, 2011, 29]. Przeciw autorstwu Jakuba świadczyć może nie tylko staranna greka listu, ale także pomijanie centralnych tematów teologii judeochrześcijańskiej (obrzezanie, szabat, świątynia, czystość rytualna). Poza tym fakt, iż początkowo nie wylicza się listu w spisie ksiąg uznanych potem za kanoniczne również podważać może autorstwo Jakuba. Pierwsze ślady bowiem korzystania z tego listu pochodzą z około 200 roku,
Pierwotnymi adresatami listu są chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, żyjący na terenach palestyńskich. Nic dziwnego, że list ten łączy duże podobieństwo z Ewangelią Mateuszową (por. Jk 1,6 – Mt 7,7; Jk 1,22 – Mt 7,21; Jk 4,11 – Mt 7,1-5; Jk 5,12 – Mt 5,34-37). Na podstawie treści listu można nieco dokładnej scharakteryzować sytuację adresatów. W gminie zdarzają się sytuacje zaniedbywania potrzebujących (Jk 1,27; 2,15-16) i nierówne traktowanie bogatych i biednych (Jk 2,1-9), kłótnie, spory i zazdrość (Jk 3,13-14; 4,1-2; 5,9), a być może nawet zatrzymywanie zapłaty za wykonaną pracę (Jk 5,1-6).Autor napomina czytelników, by wiarę swą wyznawali nie tylko słowami, lecz potwierdzali uczynkami. Realizacja przykazania miłości bliźniego jest sprawdzianem wiary i miłości Boga. Należy przypuszczać, że ostrze napomnień skierowane było przeciw nadużywającym nauki Pawła o usprawiedliwieniu z wiary, nie z uczynków. List ma charakter raczej praktyczny, nie dogmatyczny, i przyjmuje formę wskazań i zaleceń moralnych. Stylem niekiedy przypomina Jezusowe Kazanie na Górze. Wiele fragmentów ma charakter wybitnie parenetyczny (na co wskazują liczne imperatywy odnoszące się do spraw praktycznych), inne natomiast przypominają homilię lub katechezę chrzcielną. Greka listu jest niezwykle staranna, przepełniona hapaks legomenonani, eleganckimi zwrotami i neologizmami. Autor nie unika pytań retorycznych, bezpośrednich zwrotów do czytelnika, metafor, przykładów z życia czy odwołań do postaci biblijnych (Abraham, Rachab, Hiob, Eliasz). Nie brakuje w liście także semityzmów, wśród których na czoło wysuwa się paralelizm członów (Jk 1,5.9.11.13; 3,9; 4,8.9; 5,4). Widać, że autor chętnie sięgał po starotestamentalną tradycję mądrościową oraz korzystał z nauczania Jezusa przekazanego przez synoptyków
Ponieważ Jakub poniósł śmierć męczeńską ok. 62 roku, stąd pismo musiało powstać zapewne kilka lat wcześniej. Czas powstania listu jest trudny do ustalenia, a to ze względu na brak kryteriów wewnętrznych. Niektórzy badacze sądzą nawet, że mógł on powstać jeszcze przed wspomnianym soborem jerozolimskim, na co mogłyby wskazywać pewne fragmenty dotyczące relacji chrześcijan do Prawa. Tak wczesna datacja pozostaje jednak tylko przypuszczeniem. Natomiast łatwiej wskazać miejsce powstania pisma: ponieważ Jakub przewodził wspólnocie jerozolimskiej, a list skierowany jest do chrześcijan palestyńskich, stąd badacze niemal jednoznacznie wskazują na środowisko palestyńskie. Co prawda język grecki listu jest bardzo wytworny, co mogłoby świadczyć przeciw autorstwu żydowskiego pochodzenia, jednak należy wziąć pod uwagę fakt, że autorzy antycznych listów często posługiwali się sekretarzami, którzy dbali o poprawność i stylistyczne piękno języka. Ci, którzy nie zgadzają się z tezą, iż list powstał w Palestynie, wskazują najczęściej na egipską Aleksandrię. Za tym portowym miastem miałyby przemawiać obrazy morza i wody (Jk 1,6; 3,7.12; 5,7.18), okrętu (Jk 3,4), wzmianki o relacjach handlowych (Jk 4,13-15) i wskazania natury mądrościowej, z czego słynęła Aleksandria (Jk 1,5-6; 3,13-18).
https://mariuszrosik.pl/madrosc-zstepujaca-z-gory-komentarz-strukturalny-do-listu-sw-jakuba/
