Wyprawy w świat Biblii ekspedycja nr 19 Bunt Absaloma Królestwo Salomona

Mapa 1. Ostatnie dwudziestolecie Dawida;
Rozmiary królestwa, kiedy Salomon wstępuje na tron (970 r. przed Chr.)

a) Bunt Absaloma (2 Sm 13 – 19). Dzieje Absaloma, jednego z synów Dawida, który miał wiele żon i konkubin, zaczynają się od zabójstwa przyrodniego brata, Amnona, pierworodnego syna Dawida. Po tym zabójstwie ucieka do króla Geszur, kraju pochodzenia swej matki.Po trzech latach Joab, dowódca wojska Dawida, zdołał przekonać króla, by przebaczył Absalomowi i sprowadził go do ojczyzny. Absalom zaczął zabiegać o sympatię ludu i uzyskanie wsparcia dla buntu, a nawet kazał ukoronować się na króla w Hebronie, aby następnie wyruszyć z wojskiem na Jerozolimę. Dawid uciekł wówczas ze stolicy i schronił się po drugiej stronie Jordanu, w Machanaim, w regionie Gileadu. Tutaj miał czas na przeorganizowanie armii i nabranie sił. Kiedy więc Absalom dotarł w te okolice ze swymi ludźmi, aby stoczyć decydującą bitwę, został pokonany. Joab, wbrew rozkazowi Dawida, zabił Absaloma. Dawid mógł w ten sposób powrócić do Jerozolimy, zawarłszy ugodę ze starszyzną, która popadła w bunt.

b) Secesja Szeby (2 Sm 19,42 – 20,22). Powrotowi króla do Jerozolimy towarzyszył jednak rozłam między ludźmi Judy a przedstawicielami plemion północnych. Przerodził się on w powstanie, na czele którego stanął niejaki Szeba, z pokolenia Beniamina. Ponownie interweniował Joab. Obległ on Abel-Bet-Maaka, na północnych krańcach terytorium izraelskiego, na zachód od Dan, gdzie Szeba schronił się wraz ze swymi zwolennikami. Obawiając się zniszczenia miasta, jego mieszkańcy zgodzili się wydać buntownika.

c) wstąpienie Salomona na tron (1 Krl 1,1 – 2,12). Intrygi rodzinne charakteryzowały również ostatnie chwile życia Dawida. Adoniasz, najstarszy z ocalałych synów, próbował ogłosić się królem przy wsparciu Joaba i kapłana Abiatara. Lecz prorok Natan, kapłan Sadok i przywódca straży, Benajasz, wsparli Salomona, syna Dawida i Batszeby. Uzyskali dla niego bezpośrednią nominację na następcę od starego i niedołężnego króla, jak też wsparcie ze strony ludu. Adoniasz salwował się ucieczką, chroniąc się w jednej ze świątyń. W ten sposób – dzięki azylowi – udało mu się ocalić własną głowę.

Mapa II. Rozmiary królestwa Dawida w momencie jego śmierci.

Dawid umarł w wieku nieco ponad siedemdziesięciu lat, po czterdziestu latach panowania, ok. 970 r. Według tekstu biblijnego, jego bezpośrednie władanie rozciągało się od zatoki Akaba (Edom), aż do regionu Hermonu i Damaszku. Filistyni zostali jego wasalami, tak jak królestwa Moabu i Ammonu. Fenicjanie z Tyru i Sydonu należeli do sprzymierzeńców króla.

Mapa III. Okręgi administracyjne (1 Krl 4).

40 lat panowania Salomona były okresem pokoju. Według opowiadania biblijnego, Salomon wziął za żonę córkę króla Egiptu (1 Krl 3,1), otrzymując jako posag miasto Gezer. Można uważać, że faraonem, z którym Salomon zawarł przymierze, był Psusennes II, ostatni z XXI dynastii, mającej stolicę w Tanis.

Salomon kontynuował system organizacji dworu i administracji państwa wprowadzony przez Dawida, który z kolei wzorował się na dworze faraonów. Najważniejszą nowością Salomona był podział całego królestwa, z wyjątkiem Judy, na dwanaście okręgów administracyjnych. Pieczę nad nimi sprawował urzędnik królewski, odpowiedzialny za ściąganie podatków. System ten był rotacyjny: każdy okręg przez jeden miesiąc w roku troszczył się o utrzymanie dworu oraz pokrycie wydatków związanych z robotami publicznymi prowadzonymi przez Salomona. Oprócz budowy świątyni w Jerozolimie i pałacu królewskiego (1 Krl 5,15 – 7,51) Księga wspomina także fortyfikację Jerozolimy, Chasoru, Megiddo i Gezer (1 Krl 9,15).

Mapa III. Królowa Saby podziwia mądrość Salomona (1 Krl 10).

Salomon zasłynął ze swej mądrości (1 Krl 3,16-28; 5,9-14), którą narrator biblijny przedstawia jako dar Boży (1 Krl 3,4-15). Ta cecha króla znajduje się także w centrum spotkania – opisanego w 1 Krl 10 – z królową Saby, kraju utożsamianego z dzisiejszym Jemenem. Opowiadanie o tej wizycie ma tony legendarne. Jeślibyśmy chcieli związać ją z jakimś wydarzeniem historycznym, to być może chodziło o okazję do nawiązania stosunków handlowych korzystnych dla obu stron.

Znaczenie religijne

Imię Salomona pozostaje związane ze wspaniałością i bogactwem jego królestwa (1 Krl 5,1-8; 10,14-29), jak też z jego wielką mądrością. Końcowa ocena króla, dokonana przez autora biblijnego, jest jednak negatywna z powodu praktyk bałwochwalczych Salomona, co podkreśla 1 Krl 11. W oczach autora natchnionego chodzi o poważną niewierność wobec JHWH.

Zdjęcie. Pozostałości Bramy Północnej w Megiddo,
jednym z miast ufortyfikowanych przez Salomona. Połowa X w. przed Chr.