UROCZYSTY WIAZD DO JEROZOLIMY (Mt 21, 1-11)

UROCZYSTY WIAZD DO JEROZOLIMY (Mt 21, 1-11)

  1. Wyodrębnienie perykopy.

· Kryterium miejsca.

Akcja tej perykopy ma miejsce pomiędzy Jerychem a Jerozolimą. Jezus opuścił Jerycho i jest w drodze do Jerozolimy. W między czasie zatrzymuje się w Betfage na Górze Oliwnej.

· Kryterium osobowe.

Postaci zmieniają się dopiero pod koniec perykopy, kiedy Jezus spotyka się z mieszkańcami Jerozolimy. Natomiast wcześniejsza perykopa mówi nam, że Jezusowi i Jego uczniom towarzyszył „wielki tłum”, (Mt 20, 29), kiedy wychodzili z Jerycha. Przyłączyli się także do nich dwaj niewidomi, których Jezus uzdrowił.

· Kryterium czasu.

Ramy czasowe nie są wprost określone. Jednakże możemy wywnioskować, że przedstawiona sytuacja ma miejsce przy końcu misji Jezusa. Uroczysty wjazd do Jerozolimy rozpoczyna bowiem okres działalności Jezusa w tym mieście, która zakończy się wydarzeniami paschalnymi.

· Kryterium tematyki.

W perykopie, poprzedzającej omawianą, mamy do czynienia z uzdrowieniem dwóch niewidomych, natomiast w następującej Jezus dokona oczyszczenia świątyni, wyrzucając handlarzy.

Z tego jasno wynika, że w omawianej przeze mnie perykopie Jezus przemieszcza się z Jerycha do Jerozolimy.

  1. Struktura perykopy.

· Jezus przybywa z uczniami do Betfage na Górze Oliwnej – w. 1;

· Jezus wysyła uczniów po oślicę – w. 2-7;

· Jezus jedzie ku Jerozolimie – w. 8-9;

· Jezus wjeżdża do Jerozolimy – w. 10-11;

  1. Analiza egzegetyczna.

3.1. Jezus przybywa z uczniami do Betfage na Górze Oliwnej.

Jezus i Jego uczniowie podążają z Jerycha do Jerozolimy. Na posiłek zatrzymują się w Betanii, w domu Łazarza i jego dwóch sióstr, Marii i Marty. Następnie przez Górę Oliwną zdążają do Jerozolimy. Góra Oliwna wznosiła się niecały kilometr (odcinek „drogi szabatowej”) na wschód od miasta. Od wzgórza świątynnego oddzielała ją Dolina Cedronu.

Góra Oliwna nie była zasobna w wodę, przez to w okolicy nie było wiele wiosek. Dwie z nich to: Betania (Aram. Beit-Ania, tzn. „dom ubogich”) i Betfage (Aram.Beit-Pagei, tzn. „dom niedojrzałych fig”), w pobliżu której zatrzymał się Jezus z uczniami.

3.2. Jezus wysyła uczniów po oślicę.

Jezus wysyła uczniów do pobliskiego Betfage, aby znaleźli uwiązaną oślicę ze źrebięciem i przyprowadzili ją do Mistrza. Oślica miała być przywiązana do drzewa. Taki widok jest czymś powszechnym w wioskach palestyńskich. Również w obecnych czasach można spotkać osły uwiązane do przydrożnych płotów lub drzew.

Wypożyczenie osiołka można rozumieć jako:

  1. Zażądanie świadczenia usługi – król miał prawo do wszystkiego, czego żądał. Tak, więc Jezus jako Pan miał prawo zażądać wypożyczenia zwierzęcia;
  2. Przejaw gościnności gospodarza;
  3. Pomoc sławnemu rabinowi;

Niektórzy też sugerują, że domownicy, słysząc słowo „Pan” myśleli, iż odsyłają oślicę do jej właściciela, którego akurat nie było w domu, a który jej potrzebuje. Jednak jest to mało prawdopodobne, ponieważ znaliby swoje sługi i rozpoznaliby w uczniach obcych ludzi.

W poleceniu, jakie dał Jezus Uczniom Ewangelista położył nacisk na dwie rzeczy:

1. Dokładne wskazówki, co do wykonania zadania były możliwe, ponieważ Jezus doskonale znał swoją przyszłość;

2. Jezus był świadom swojej absolutnej zwierzchności w stosunku do ludzi, rzeczy wydarzeń; wiedział, że jest panem (królem) tego, co inni posiadają; szanował prawo własności innych, ale w tym wypadku wchodziła w grę realizacja planów Bożych.

Można zadać sobie pytanie: W jaki sposób Jezus mógł jednocześnie zasiąść na oślicy i na źrebiątku? Idąc za tradycją żydowską stwierdzamy, że źrebięta, które nikt jeszcze nie dosiadał czasami towarzyszyły swoim matkom.

Jednak Mateusz zinterpretował tekst Za 9,9 jako odnoszący się do dwóch zwierząt, a nie tylko do jednego. W w. 5 greckie kai („i”) nasuwa nam stwierdzenie, że Zachariasz pisze o dwóch osłach. Podobnie w w. 7 niejasno brzmią słowa: „usiadł na nich” (Mt 21,7), które budzą wątpliwość czy usiadł na szatach, czy jednocześnie na oślicy i na jej źrebięciu.

Hebrajski paralelizm literacki oznacza prawdopodobnie jedno zwierzę, określając je:

„osiołku, źrebięciu oślicy”. Jezus jako pierwszy miał dosiąść oślątko. Istnieją przypuszczenia, że Mateusz poszedł w kierunku litery tekstu, a nie jego ducha, podkreślając dokładnie wypełnienie w Jezusie pism starotestamentalnych, co byłoby zgodne z jego teologią. W tym przypadku wymienienie oślicy uwydatniłoby dokładniej wypełnienie proroctw.

Mateusz łączy Iz 62,11 z Za 9, 9, aby podkreślić pokorę i pokojową postawę króla.

Wjazd Jezusa nie ma nic wspólnego z „triumfalnym wjazdem” na wzór zwycięskich pochodów rzymskich. Użyte w Iz słowo zbawienie to jesza, pokrywające się z imieniem Mesjasza, Jeszua ( wyjąwszy literę waw). Jesza oznacza osobę boską, ponieważ osoba, która jest zbawieniem musi być Bogiem. W ten sposób Izajasz – na 700 lat przed narodzinami Chrystusa – nawiązuje do Jego Boskiej natury poprzez nawiązanie do imienia.

Z połączenia tych dwóch tekstów wynika, że Mesjasz-Król i Jezus z Nazaretu to jedna i ta sama osoba oraz, że mamy dwa przyjścia Chrystusa: podczas pierwszego Jezus jest naszą ostateczną ofiarą przebłagalną, przynosząc zbawienie poprzez swoją śmierć, stąd wjeżdża pokornie na ośle. Jednak powróci do nas triumfujący i zwycięski, jako Król posiadający władzę, dlatego będzie dosiadał konia (Ap 19, 11), jak przystoi królowi.

Jezus łączy swoją godność królewską z pokorą i ubóstwem na wzór dawnych wielkich przywódców duchowych i królów ludu Bożego, Izraela. Należy też podkreślić, że w czasach Chrystusa pobożni faryzeusze oczekiwali Mesjasza jako zwycięskiego wodza, ale i pokornego, bogobojnego monarchę, który ufa Bogu. Nie posługuje się koniem, jak bezbożni monarchowie, ale jedzie na ośle, jak to czynili ojcowie Izraela.

3.3. Jezus jedzie ku Jerozolimie.

Lud wykrzykując wita Jezusa. W ten sposób witano pielgrzymów, przybywających na święta, choć okrzyk w Mt 21, 9 wskazuje, że Jezus był witany bardziej okazale.

Greckie hosanna to transliteracja hebrajskiego hoszia (dosłownie: „Zbaw, proszę”).

Poprawnie interpretując słowo to nie oznacza uwielbienie, ale modlitwę adresowaną do Mesjasza, zaczerpniętą z tzw. Wielkiego Hallelu (Ps 113-118), recytowanego podczas Święta Paschy, a więc nie było nikomu obce. Tłumy krzycząc: „Syn Dawida” (Mt 21, 9), uznały uczciły w Jezusie Mesjasza, prosząc, aby je wyzwolił spod okupacji rzymskiej. Ponadto wykrzykując: „Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie” (Mt 21, 9), potwierdziły mesjaństwo Chrystusa, który ma władzę w niebie i na ziemi.

Pojawienie się Jezusa było dla tłumów faktem radosnym i pełnym zbawczych nadziei.

3.4. Jezus wjeżdża do Jerozolimy.

Przybycie Jezusa do Jerozolimy poruszyło mieszkańców miasta. Ewangelista użył tu słowa eseisthe, którym określa również trzęsienie ziemi. Jezus był lepiej znany w Galilei niż w Judei, stąd pytanie: „Kto to jest?” (Mt 21, 10). Ci zaś, którzy szli z Jezusem od Betfage odpowiadali: „To jest prorok, Jezus z Nazaretu w Galilei” (Mt 21,11).

W ten sposób Chrystus jest uważany za proroka, zapowiedzianego przez Mojżesza. Mateusz przywołuje także miejsce pochodzenia Mesjasza – Galileę, podkreślając, że Jezus nie przyjęty przez swoich, znalazł miejsce w Nazarecie.

4. Kontekst.

  1. Bliższy- perykopa poprzedzająca omawianą ukazuje nam koniec działalności Jezusa poza Jerozolimą. Jezus uzdrawia dwóch niewidomych, którzy głośno wołają: „Panie, ulituj się nad nami, Synu Dawida” (Mt 20, 30); podobnie będą wołały tłumy, które witając Jezusa, będą prosić Go: „Prosimy, wyzwól nas, Synu Dawida” (Mt 21, 9). W perykopie występującej po omawianej Jezus dokonuje oczyszczenia świątyni. Tu także, już w samej świątyni, mamy do czynienia z okrzykiem: „Hosanna Synowi Dawida” (Mt 21, 15), tym razem z ust dzieci.
  2. Dalszy – omawiana perykopa rozpoczyna działalność Jezusa w Jerozolimie; jest to początek wydarzeń, których finałem będzie męka, śmierć i chwalebne zmartwychwstanie Jezusa.

5. Teksty paralelne.

Opis uroczystego wjazdu Jezusa do Jerozolimy znajduje się także u pozostałych Ewangelistów: Mk 11, 1-10, Łk 19, 28-40 i J 12, 12-19.Warte przywołania są różnice między tekstem Mateuszowym, a relacją Marka, Łukasza i Jana:

  1. Jan rozpoczyna swoje opowiadanie od wjazdu Jezusa do Jerozolimy, pomijając całą sprawę zdobycia osła.
  2. Marek i Łukasz nie wspominają nic o oślicy.
  3. Tylko Mateusz cytuje proroków: Izajasza i Zachariasza, pokazując w ten sposób wypełnienie w Jezusie proroctw Starego Testamentu.
  4. Łukasz mówi tylko o płaszczach słanych przed Jezusem, natomiast Jan tylko o liściach palmowych; Marek wymienia i gałązki, i płaszcze.

6.Konkluzje.

Wyżej omówiona perykopa z Ewangelii wg św. Mateusza o uroczystym wjeździe Jezusa do Jerozolimy przekazuje nam następujące orędzie: Jezus Chrystus jest zapowiadanym przez proroków Mesjaszem-Królem. Nie jest władcą w wymiarze politycznym, ale pokornym i ubogim sługą, który podąża do Jerozolimy, aby oddać swe życie za zbawienie świata.

kl. Paweł Jędrzejski

MWSD we Wrocławiu