Ewangelia i komentarz: J 13,21-33.36-38 (IV.7.2009)

Ujawnienie zdrajcy

21 Po tych słowach Jezus, wstrząśnięty do głębi, oświadczył: „Uroczyście zapewniam was: Jeden z was mnie zdradzi”.

22 Zalcłopotani uczniowie spoglądali na siebie, nie wiedząc, o kim mówił. 23 Jednym z tych, którzy zajmowali miejsce najbliżej Jezusa, był uczeń, którego Jezus miłowało. 24 Jemu to Szymon Piotr dał znak, aby dowiedział się, o kim mówił. 25 On więc oparł się na piersi Jezusa i zapytał: „Panie, kto to jest?”. 26 Jezus odrzekł: „To ten, dla którego zamoczę kawałek chleba i dam mu”. I po zamoczeniu kawałka chleba dał go Judaszowi, synowi Szymona Iskarioty. 27 A gdy spożył kawałek chleba, wszedł w niego szatan. Jezus zwrócił się więc do niego: „Zrób szybciej, co masz uczynić”. 28 Nikt z obecnych przy stole nie rozumiał jednak, w jakim celu mu to powiedział. 29 A ponieważ Judasz miał sakiewkę z pieniędzmi. Niektórzy sądzili, że Jezus polecił mu: „Zakup to, czego potrzebujemy na święto”, lub aby coś dał ubogim. 30 On więc przyjął ów kawałek chleba i zaraz wyszedł. A była noc.

Nowe przykazanie miłości. Zapowiedź zaparcia się Piotra

31 Po jego wyjściu Jezus powiedział: „Teraz Syn Człowieczy dostąpił chwały, ale i w Nim Bóg doznał chwały. 32 Jeśli w Nim Bóg doznał chwały, to i Jego Bóg obdarzy w sobie chwałą – i to zaraz obdarzy. 33 Dzieci, krótko już będę przebywał z wami. Będziecie Mnie szukać, lecz teraz powtarzam wam to, co powiedziałem Żydom: Dokąd Ja odchodzę, wy nie możecie się udać.

34 Daję wam nowe przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali. Podobnie jak Ja was umiłowałem, tak i wy macie miłować jeden drugiego. 35 Po tym wszyscy rozpoznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli będziecie się wzajemnie miłować”.

36 Wtedy odezwał się do Niego Szymon Piotr: „Panie, dokąd chcesz odejść?” Jezus mu odrzekł: „Dokąd Ja idę, ty teraz nie możesz pójść ze Mną, później jednak pójdziesz”. 37 Na to Piotr: „Panie, dlaczego teraz nie mogę pójść z Tobą? Życie moje oddam za Ciebie!”. 38 Jezus mu odpowiedział: „Chcesz za Mnie oddać swoje życie? Uroczyście zapewniam cię: Zanim kogut zapieje, trzykrotnie się Mnie zaprzesz.”


uczeń, którego Jezus miłował – postać bliżej nieznana, pojawiająca się jeszcze w J 19,26; 20,2; 21,7.20. Prawdopodobnie chodzi o Jana Ewangelistę. Imię ucznia Jezusa – Jana nie pojawia się w czwartej Ewangelii, podobnie jak imię brata Jana, Jakuba (Mt 4,21; 10,2; 17,1; Mk 1.19; 3,17; 5,37; Łk 6,14; Dz 12,2).


wszedł w niego szatan – ewangelista zazwyczaj posługuje się terminem diabeł (J 8,39-47+) i tylko w tym miejscu używa słowa szatan (zob. Słownik). Zwrot taki występuje jeszcze w Łk 22,3.


W tym miejscu zaczyna się długa pożegnalna mowa Jezusa, obejmująca trzy niezależne sekcje: J 14,31-28; J 15 – 16; J 17. Stanowi ona komentarz do mających nadejść wydarzeń: zbawczej Śmierci Jezusa, lego Zmartwychwstania i obecności Bożej w Kościele. Od strony formy literackiej nawiązuje ona do mów pożegnał (tzw. testamentów) spotykanych w literaturze biblijnej i w apokryfach.


nowe przykazanie – wyrażenie to występuje tylko w pismach Jana (1 J 2,7n; 2 J 5).


wzajemnie miłowali – zwrot charakterystyczny dla pism Janowych (J 15,12.17; 1J 3,11.23; 4,7.11.12; 2J 5; por. Rz 13,8; 1Tes 4,9; 1P 1,22). Inni ewangeliści używają wyrażenia miłować bliźniego o (Mt 5,43; 19,19; 22,39; Mk 12,31.33; Łk 10,27; por. Rz 13,9; Ga 5,14).

     


Ujawnienie zdrajcy. Choć Jezus wyraźnie już wskazał, kto Go zdradzi, Jego uczniowie dalej nie rozumieją, jaki dramat rozgrywa się na ich oczach. Polecenie Jezusa skierowane do Judasza interpretują tak, jakby dotyczyło ono jego codziennych obowiązków. Judasz ma we wspólnocie uczniów swoje miejsce, które pozwala mu pełnić odpowiedzialną i pożyteczną funkcję. Wybiera jednak samotność w złu. Dramat Judasza podkreślają okoliczności – nagłość działania i nocna pora. W tej scenie po raz pierwszy pojawia się umiłowany uczeń Jezusa, któremu On udziela poufnej informacji. Przez niego Szymon Piotr kontaktuje się z Jezusem. Trudno wyjaśnić, dlaczego Jan wprowadza tę kluczową postać dopiero tak późno. Zastanawia też fakt, że ewangelista, który chętnie wymienia imiona uczniów Jezusa występujące w innych Ewangeliach jedynie w spisach (Filip, Tomasz) lub nawet nieznane (Natanael), nie przekazał imienia właśnie tego ucznia (zob. Wprowadzenie).


Nowe przykazanie miłości. Zapowiedź zaparcia się Piotra. Jezus przez swoje czyny objawił chwałę Ojca. W ten sposób sam został otoczony chwałą. Uwielbienie Jezusa przez Ojca już się więc dokonało. Mowa o konieczności odejścia Jezusa pojawia się już podczas Jego publicznej działalności (J 7,33n). Niezrozumienie tego, dokąd Jezus odchodzi, wskazuje na brak zrozumienia, kim On jest. Skąd przyszedł i jaki jest cel Jego misji. Jezus zwraca się do uczniów zdrobniałym tytułem dzieci. To słowo oraz zwrot nowe przykazanie stanowią charakterystyczne elementy języka Janowego. Nowe przykazanie zawiera nakaz wzajemnej miłości we wspólnocie uczniów, odwzorowującej miłość Jezusa do nich. Wcześniej Jezus nie mówił o swojej miłości do uczniów. W J 11,5 mowa jest tylko o tym, że Jezus miłował Martę, Marię i Łazarza, a W J 13, 1, uroczystym wprowadzeniu do drugiej części Ewangelii, wyeksponowana została miłość Jezusa do swoich. Uczniowie mogli ją jednak poznać i doświadczyć jej w czynach Jezusa. Największym dowodem miłości jest oddanie życia (J 15,13), dlatego Szymon Piotr zapewnia o gotowości poświęcenia go za Jezusa (w. 37). Nie jest jednak jeszcze gotowy do takiej ofiary. Chociaż zna przykazanie Jezusa, nie jest w stanie go wypełnić (J 13,17).