Wyprawy w świat Biblii ekspedycja nr 16: Dawid wygnany, wojna z Filistynami, śmierć Saula

Wyprawy w świat Biblii
ekspedycja nr 16:

Dawid wygnany, wojna z Filistynami,
śmierć Saula

Mapa I. Poczynania Dawida, na życie którego czyha Saul (1 Sm 18 – 27).

Ostatnie rozdziały Pierwszej Księgi Samuela koncentrują się na przeciwstawieniu dwóch postaci: Dawida i Saula. Czytelnik wie, że Dawid został już namaszczony na króla przez Samuela, lecz faktycznie, to wciąż Saul włada Izraelem. Jedna z tradycji mówi, że Dawid znalazł się na dworze jako muzyk, aby zaradzić atakom depresji króla (1 Sm 16,14-23). Opowidanie biblijne mówi, że po zwycięstwie nad Filistynami Dawida ożenił się z córką Saula, Mikal, i stał się przyjacielem jego syna Jonatana. Postawiony na czele grupy wojowników, Dawid odniósł wiele sukcesów w potyczkach z Filistynami i zyskiwał popularność, budząc zazdrość Saula, który usiłował go zabić. Czując się zagrożonym, przyszły król postanowił zbiec, w czym pomogli mu Jonatan i Mikal. Śledząc linie zaznaczone na mapie, możemy opisać ruchy Dawida w tym okresie.

Zdjęcie 1: Pustynia Judzka widziana z góry Skopos.

a)      Od Gibea do jaskini Adullam. Uciekłszy od Saula, Dawid szukał schronienia u Samuela w Rama. Stąd obydwaj przenieśli się do Najot. Podjęta przez Saula próba schwytania Dawida skończyła się niepowodzeniem i ten ostatni spotkał się potajemnie z Jonatanem, który próbował interweniować u swego ojca, by odciągnąć go od zamiaru zabicia Dawida. Ten udaje się do sanktuarium w Nob, gdzie Achimelek ofiarowuje mu miecz Goliata. W Gat udaje szaleńca, by uciec opresjom. Gdy Saul dowiedział się o wsparciu udzielonym przez Achimeleka, kazał zabić wszystkich kapłanów z Nob, którzy należeli do rodziny Helego. Tylko Abiatar uciekł cało z rzezi, znajdując schronienie u Dawida.

Zdjęcie 2: Ruiny antycznego Zif.

b)      Od Adullam do Siklag. W Adullam dołączyli do Dawida jego krewni i zgromadził się wokół niego zastęp uchodźców. Wróciwszy na terytorium izraelskie udał się do lasu Cheret. Następnie wystąpił przeciwko grupie Filistynów, która zaatakowała Keilę. Stąd, aby uciec przez Saulem, przeniósł się na pustynię Zif (jeszcze dzisiaj nazwę Tell Zif nosi miejscowość leżąca 7 km na południe od Hebronu), do Chorsza. Po licznych manewrach w tym rejonie, uchodząc wojskom Saula, zszedł bardziej na południe, na pustynię koło miasta Maon, a następnie w pobliże Morza Martwego. W regionie „Skał Dzikich Kóz” Dawid miał możliwość zabicie Saula, lecz go oszczędził (1 Sm 24). Podobny epizod powtórzył się na wzgórzu Chakila. W tym miejscu – według opowiadania – Dawid postanowił wrócić do Akisza, króla Gat. Zdołał przekonać go, że jest już nieprzyjacielem Saula i stał się jego wasalem. W ten sposób król filistyński oddał Dawidowi małe miasto Siklag, na południe od Gat (1 Sm 27,1-6). Jako pan Siklag, Dawid zaangażował się przede wszystkim przeciwko Amalekitom i innym koczownikom, którzy dokonywali napadów, przybywając z pustyni Negeb, ale unikał starcia z Judejczykami.

Mapa II. Wyprawa przeciwko Amalekitom (1 Sm 29-30)

Tekst biblijny szczegółowo opisuje walkę z Amalekitami w 1 Sm 30. Dawid i jego żołnierze opuścili Siklad, aby podążyć za wojskiem Akisza. Filistyni bowiem skoncentrowali swe siły w Afek, chcąc zaatakować Saula. Lecz kiedy inni królowie filistyńscy zobaczyli Dawida, nakazali Akiszowi, aby odesłał go z powrotem. Bali się bowiem jego zdrady w bitwie. Dawid zdołał w ten sposób uniknąć walki przeciwko Izraelowi, lecz wróciwszy z oddziałami do Siklag, zastał miasto splądrowane i spalone przez Amalekitów. Z Bożą łaską ruszył w pościg i dopadł nieprzyjaciół, uwalniając jeńców i odzyskując łup.

Mapa III. Zwycięstwo Filistynów na górze Gilboa; śmierć Saula i jego synów (1 Sm 28; 31)

Tymczasem na północy wojsko filistyńskie przesunęło się z Afek na żyzną równinę Ezdrelon. Bitwa z Saulem rozegrała się w pobliżu miasta Jizreel (dzisiejsze Zer’in). Zwycięstwo odnieśli Filistyni; synowie Saula zginęli, a on sam, aby nie wpaść żywcem w ręce nieprzyjaciela, rzucił się na swój miecz. Kiedy Filistyni znaleźli martwego Saula na górze Gilboa, wzięli jako trofeum jego głowę, natomiast ciało zawiesili na murach Beisan (Bet-Szean). Następnej nocy ludzie z Jabesz w Gileadzie zabrali ciało króla i pochowali je.

Zdjęcie 3: Dzika fauna w rezerwacie w Engaddi.

Znaczenie religijne

Przeciwstawienie między Saulem i Dawidem pozwala uwypuklić temat wybrania i odrzucenia Bożego. Saul został „odrzucony” przez Boga, natomiast Dawid jest nowym wybranym, który nie będzie odrzucony. Grzechy Saula mogą wydawać się współczesnemu czytelnikowi „powszednimi”, a sam Dawid też splami się poważnymi winami. Dlaczego zatem Saul jest odrzucony przez Boga? Odpowiedź tkwi w jego postawie: Saul jest królem niezdolnym zawierzyć Panu i zrozumieć swoją rolę w ramach relacji przymierza między Bogiem a Izraelem. Ten fundamentalny grzech nieposłuszeństwa i pychy doprowadzi go do upadku. Nie chodzi zatem o jakąś arbitralność ze strony Boga, lecz o konsekwencję postępowania Saula, który nie umiał zaufać Bogu.

Zdjęcie 4: Beduin przygotowuje chleb na pustyni Negeb.

Jesteś na facebooku? My też! :)

"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.