Tekst grecki i polski
| 15 ἡμεῖς φύσει Ἰουδαῖοι | 15 My jesteśmy Żydami z urodzenia, |
| καὶ οὐκ ἐξ ἐθνῶν ἁμαρτωλοί | a nie pogrążonymi w grzechach poganami. |
| 16 εἰδότες δὲ | 16 A jednak przeświadczeni, |
| ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος | że człowiek nie osiąga usprawiedliwienia |
| ἐξ ἔργων νόμου | dzięki uczynkom wymaganym przez Prawo, |
| ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ | lecz jedynie dzięki wierze w Jezusa Chrystusa, |
| καὶ ἡμεῖς | my właśnie |
| εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν | uwierzyliśmy w Chrystusa Jezusa, |
| ἵνα δικαιωθῶμεν | by osiągnąć usprawiedliwienie |
| ἐκ πίστεως Χριστοῦ | dzięki wierze w Chrystusa, |
| καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου | a nie dzięki uczynkom wymaganym przez Prawo, |
| ὅτι ἐξ ἔργων νόμου | jako że dzięki uczynkom wymaganym przez Prawo |
| οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σάρξ | nikt nie osiągnie usprawiedliwienia. |
| 17 εἰ δὲ ζητοῦντες δικαιωθῆναι | 17 A jeżeli to, że szukamy usprawiedliwienia |
| ἐν Χριστῷ | w Chrystusie, |
| εὑρέθημεν καὶ αὐτοὶ ἁμαρτωλοί | poczytuje się nam za grzech, |
| ἆρα Χριστὸς | to i Chrystusa należałoby uznać |
| ἁμαρτίας διάκονος | za sprawcę grzechu. |
| μὴ γένοιτο | Żadną miarą! |
Najważniejsze słowa greckie
- νόμος [nomos] – „prawo”, „norma”, „zwyczaj”, ale też reguła rządząca jakimś postępowaniem. W świecie judaizmu bardzo często odnosi się do „Prawa” rozumianego przede wszystkim jako zbiór zasad judaizmu, przede wszystkim spisanych w Torze (tora po hebrajsku oznacza właśnie prawo), ale też przekazywanych przez ustną tradycję. Może odnosić się także do pewnych zasad obowiązujących chrześcijan (jak „prawo Chrystusowe” w Ga 6,2). Pochodzi od czasownika νέμω [nemō], którego pierwsze znaczenie to „rozdzielać”, „wydzielać”.
- πίστις [pistis] – „wiara” w sensie aktywnym, jako określenie pewnego stanu człowieka. W zależności od kontekstu czasami lepsze będzie tłumaczenie nawiązujące do ufności (np. „zaufanie”). W Nowym Testamencie odnosi się do osobistej relacji człowieka wobec Boga Ojca i Jezusa jako Mesjasza i zbawiciela. Drugie znaczenie tego terminu określa rzeczywistość powodującą wiarę (albo zaufanie): „niezawodność”, „wierność”, „przyrzeczenie” albo „rękojmię”. Pochodzi od czasownika πείθω [peithō], który w zależności od użytej formy gramatycznej może oznaczać: „przekonywać”, „nakłaniać”; albo „ufać”, „wierzyć”; albo „być przekonanym”, „być posłusznym”.
- διάκονος [diakonos] – „sługa”. To słowo z języka greckiego przeszło to współczesnej terminologii kościelnej jako „diakon”, natomiast znaczy „sługa” albo „pomocnik”. Nie jest jasne pochodzenie tego terminu, często jest wiązany z czasownikiem διώκω [diōkō], którego podstawowe znaczenia to „gonić” i „prześladować”, ale może wyrażać też ideę „gonienia za czymś”, a więc także „zabiegania o coś” albo „starania się o coś”. W Nowym Testamencie pojawiają się dwa terminy pokrewne do διάκονος [diakonos]: to rzeczownik διακονία [diakonia] („służba”, „posługa”) i czasownik διακονέω [diakoneō] („usługiwać”, „służyć”, „troszczyć się”, „wyświadczać przysługę”).
Biblię Biblią wyjaśniać
- Mk 2,15-17: „Gdy Jezus siedział w jego domu przy stole, wielu celników i grzeszników siedziało razem z Jezusem i Jego uczniami. Wielu bowiem było tych, którzy szli za Nim. Niektórzy uczeni w Piśmie, spośród faryzeuszów, widząc, że je z grzesznikami i celnikami, mówili do Jego uczniów: «Czemu On je i pije z celnikami i grzesznikami?» Jezus, usłyszawszy to, rzekł do nich: «Nie potrzebują lekarza zdrowi, lecz ci, którzy się źle mają. Nie przyszedłem, aby powołać sprawiedliwych, ale grzeszników»”.
- Rz 3,19-24: „A wiemy, że wszystko, co mówi Prawo, mówi do tych, którzy podlegają Prawu. I stąd każde usta muszą zamilknąć i cały świat musi się uznać winnym wobec Boga, jako że dzięki uczynkom wymaganym przez Prawo żaden człowiek nie może dostąpić usprawiedliwienia w Jego oczach. Przez Prawo bowiem jest tylko większa znajomość grzechu. Ale teraz jawną się stała sprawiedliwość Boża niezależna od Prawa, poświadczona przez Prawo i Proroków. Jest to sprawiedliwość Boża [dostępna] przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich, którzy wierzą. Bo nie ma tu różnicy: wszyscy bowiem zgrzeszyli i pozbawieni są chwały Bożej, a dostępują usprawiedliwienia darmo, z Jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie”.
Ojcowie Kościoła
- „Idźmy więc za błogosławieństwem Bożym i przyjrzyjmy się, jakie są Jego drogi. Rozważmy rozwój wydarzeń, od samego początku. Z jakiego powodu otrzymał błogosławieństwo nasz ojciec, Abraham? Czy nie dlatego, że przez wiarę postępował zgodnie ze sprawiedliwością i prawdą? Izaak dał się poprowadzić z ufnością na ofiarę, ponieważ wiedział, co się zdarzy. Jakub pokornie opuścił swoją ziemię ze względu na brata, udał się do Labana i był tam sługą. I dano mu dwanaście bereł Izraela.
Wszyscy zatem zdobywają wielkość i chwałę nie sami z siebie ani przez swoje czyny, ani przez sprawiedliwe postępowanie, lecz z woli Boga. Tak więc i my, z woli Jego powołani w Jezusie Chrystusie, jesteśmy usprawiedliwieni nie sami z siebie ani przez naszą mądrość, ani rozum, ani pobożność, ani przez nasze uczynki, choć nawet wypełniamy je w czystości serca, lecz przez wiarę. To przez nią Bóg Wszechmogący usprawiedliwia wszystkich ludzi od początku świata. Jemu chwała na wieki wieków. Amen” (św. Klemens Rzymski, List do Kościoła w Koryncie XXXI, 1-4; XXXII, 3-4; tłum. A. Świderkówna).
Biblia w sztuce
