Co oznacza „hosanna”? (Mt 21,9)
Co dokładnie oznacza zawołanie "hosanna”? Znalazłam tłumaczenie: "zbaw więc" ale to nie pasuje do okrzyków "Hosanna Synowi Dawida" [Mt 21,9].
Problematyka terminu „hosanna” w Ewangeliach wiąże się z kilkoma zagadnieniami, które sprawiają uczonym kłopoty. O ile odczytanie dosłownego znaczenia tego terminu nie sprawia większych problemów, o tyle odczytanie tego znaczenia w kontekście narracji ewangelicznych nasuwa spore wątpliwości, czy odczytane znaczenie jest właściwe.
Cytowany tekst z Ewangelii Mateusza jest nawiązaniem do Ps 118,25-26. Był on używany w czasie święta Namiotów, choć używano go także w czasie Paschy oraz uroczystości Poświęcenia Świątyni. Warto zauważyć, że na święto Namiotów może wskazywać także obecność palm oraz ludzi wchodzących do Jerozolimy ze śpiewem na ustach (zob. Kpł 23,40; Neh 8,15). Jednak teoria, że uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy odbył się w Święto Namiotów, choć interesująca, nie zyskała nigdy ostatecznego potwierdzenia.
Pochodzenie tego terminu można odczytywać dwojako: na podstawie języka hebrajskiego lub aramejskiego. W przypadku pierwszego z nich słowo to powstaje w wyniku złożenia czasownika hoszija (zbaw) oraz partykuły prekatywnej (błagalnej) –na’. Całe złożenie znaczy zatem, jak najczęściej wskazują komentarze „zbaw, proszę/błagam”. Jeżeli jednak dopatrujemy się tutaj aramejskiego tła tego słowa to czasownik hosza łączy się z końcówką –na oznaczającą zaimek osobowy w funkcji dopełnienia bliższego, a zatem oznacza to „zbaw nas!”. Czy jednak to znaczenie pomaga w interpretacji Mt 21,9?
Dosłowne znaczenie tego terminu nie ma sensu w kontekście Mt 21,9. Można zatem przypuszczać, że w czasach Jezus termin „hosanna” stracił swoje oryginalne znaczenie błagalnego okrzyku. Jeden z uczonych, J. Petuchowski, argumentował, że wołanie to mogło być modlitwą o deszcz. Inny, R.E. Brown, wskazuje, że prawdopodobnie było ono przywitaniem lub pozdrowieniem (zob. 2 Sm 14,4). Ale bardzo ważna pomocą jest miejsce, które mówi o tym samym wydarzeniu, a tego terminu nie używa. Co to za miejsce?
W przypadku trudności w interpretacji znaczenia jakichś terminów lub wyrażeń biblijnych pomocą służą tzw. miejsca paralelne, to znaczy takie, które mówią o tych samych wydarzeniach. W przypadku ewangelii można czasem nawet znaleźć cztery opisy tego samego wydarzenia, jak np. ma miejsce w związku z tzw. oczyszczeniem świątyni, którego przekaz umieszczają w swoich dziełach wszyscy czterej ewangeliści.
Pomocą dla odczytania znaczenia terminu „hosanna” może służyć Ewangelia Łukasza, który opisując wjazd Jezusa do Jerozolimy nie używa tego terminu. Opisując jednak zachowanie tłumów, które towarzyszyły Chrystusowi mówi, że „zaczęli radośnie wielbić Boga” (Łk 19,37). Można z dużą dozą pewności przypuszczać, że w czasach Jezusa ten wykrzyknik, jak zaznaczyliśmy, utracił swoje znaczenie i zaczął oznaczać chwalenie Boga. Warto zauważyć, że słowo to, pochodzące z języka hebrajskiego lub aramejskiego nie zostało przez Ewangelistów oddane żadnym terminem greckim, ale jest transliterowane. Oznacza to, że weszło ono w swojej oryginalnej postaci do świadomości Żydów, a potem także chrześcijan i jako takie funkcjonowało w liturgii.
Takie znaczenie zdaje się potwierdzać także tradycja liturgiczna, zarówno chrześcijańska jak i judaistyczna. W obydwu tych nurtach śpiew „Hosanna” jest radosnym wielbieniem Boga.
A 100 pytań temu zastanawialiśmy się:
Jesteś na facebooku? My też! :)
Zapraszamy do dyskusji na temat powyższej odpowiedzi na naszej facebookowej stronie!
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie udzielimy odpowiedzi, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.
