107. Czyli Bóg jest miłosierny? (Lb 15,32-36)

 

Pytania do Biblii

A zatem Bóg jest miłosierny?

Zaciekawił mnie fragment Biblii, w której Bóg pokazuje się jako bezwzględny egzekutor swoich praw. Chodzi mi dokładniej o fragment Lb 15, 32-36, który brzmi:

(32) Gdy Izraelici przebywali na pustyni, spotkali człowieka zbierającego drwa w dzień szabatu. (33) Wtedy przyprowadzili go ci, którzy go spotkali przy zbieraniu drew, do Mojżesza, Aarona i całego zgromadzenia. (34) Zatrzymali go pod strażą, bo jeszcze nie zapadło postanowienie, co z nim należy uczynić. (35) Pan zaś rzekł do Mojżesza: Człowiek ten musi umrzeć - cała społeczność ma go poza obozem ukamienować. (36) Wyprowadziło go więc całe zgromadzenie poza obóz i ukamienowało według rozkazu, jaki wydał Pan Mojżeszowi.

Zacząłem głębiej "grzebać" w całej sprawie. Podczas ucieczki Żydów z Egiptu przeprawiali się oni przez Arabię, tereny pustynne wskazują, że była to tzw. Arabia Pustynna. Tereny Arabii, od kiedy sięga tylko rys historyczny, zamieszkiwali Nomadowie, którzy jako plemię koczownicze wyznawali szamańskie religie, wielbiąc siły natury. Dlaczego zatem Bóg każe zabić niewinnego Nomada, który najprawdopodobniej nigdy nie słyszał o Szabacie i Bogu? Żydzi nie mogli spotkać wyznawcy tej samej religii, bo w tamtym rejonie oni po prostu nie występowali, ze względu na zbyt trudne warunki do życia.

Rzeczywiście, gdy czyta się ten fragment, można dojść do wniosku, że „coś tu nie gra”. Albo Izraelici są zbyt gorliwi w wypełnianiu praw związanych z szabatem, albo autor trochę się pomylił. Gdyby sytuacja miała miejsce współcześnie, oskarżony zostałby szybko uniewinniony. A zatem, jak wyjść z impasu stworzonego przez tę, przyznajmy, dziwną sytuację?

Przyjrzyjmy się hebrajskiemu tekstowi tego fragmentu, a dokładniej wersetu 32, który pomoże nam w ustaleniu tożsamości owego nieszczęśnika:

Wajjihju benej-isra’el bammidbar wajjimce’u ’isz mekaszesz ‘ecim
i byli synowie Izraela na pustyni i znaleźli … zbierającego drewna.

Użyty w tym miejscu rzeczownik ’isz jest podstawowym słowem, które uczący się języka hebrajskiego poznają na jednej z pierwszych lekcji. Jego podstawowe znaczenie to ‘mężczyzna’. Jednak musimy mieć świadomość, że tak jak w języku polskim, tak też w hebrajskim rzeczownik ten ma kilka odcieni znaczeniowych, a także zawiera kilka znaczeń, które nie są oczywiste „na pierwszy rzut oka”:

  1. mężczyzna (w przeciwieństwie do kobiety);
  2. mąż (w relacji do kobiety);
  3. mężczyzna, jako przekaziciel życia;
  4. człowiek (w przeciwieństwie do zwierząt);
  5. człowiek (w przeciwieństwie do Boga);
  6. człowiek (dzielny wojownik, używane w różnych złożeniach);
  7. obywatel jakiegoś miasta, mieszkaniec jakiegoś miejsca;
  8. w l. mn. „ludzie”: obstawa, żołnierze, towarzysze, doradcy;
  9. znaczenie zaimka zwrotnego: „pozabijali się nawzajem”
  10. znaczenie zaimka nieokreślonego: „ktoś, pewien człowiek”.

Ostatnie z wymienionych znaczeń jest bardzo częste w Biblii Hebrajskiej i można wskazać przykład jego użycia właśnie w Lb 15,32. I choć ta informacja nie posuwa naszych badań tożsamości nieszczęśnika naprzód, to w połączeniu z inną wiadomością na temat języka hebrajskiego, pomoże nam rozwiązać enigmę tego fragmentu.

Współcześnie wszyscy troszczą się o to, by język wypowiedzi (ustnej czy pisemnej) był przejrzysty. Chcemy, by rozmówca dokładnie wiedział, co mamy mu do przekazania bez potrzeby „domyślania się”. Jednocześnie troszczymy się o to, by język był staranny, dlatego np. unikamy powtórzeń. Natomiast w starożytności te reguły nie obowiązywały. Autorzy biblijni zmieniają podmiot zdania bez wyraźnego zaznaczenia lub nie do końca precyzują pewne fragmenty zdania. Dlatego też składnia zastosowana w analizowanym fragmencie Księgi Liczb nie zdziwi nikogo znającego język hebrajski, gdyż można na podstawie znajomości specyfiki języków semickich stwierdzić, że zarówno ci, którzy odnaleźli owego nieszczęśnika, jak i sam nieszczęśnik należą do tej samej grupy, zarysowanej w początku wersetu: „synowie Izraela”.

Ponieważ zarówno jedna, jak i druga strona procesu należą do tej samej grupy, tzn. są Izraelitami, zrozumiałe się staje, dlaczego człowiek znaleziony na pustyni traktowany jest według prawa żydowskiego.

Bartłomiej Sokal

Jesteś na facebooku? My też! :)

Zapraszamy do dyskusji na temat powyższej odpowiedzi na naszej facebookowej stronie!


"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.