Pytania do Biblii

Gdzie w Polsce kupić Biblię po chińsku?

Czy w Polsce istnieje możliwość kupienia Pisma Świętego (kanon katolicki) w jezyku chińskim?

Odpowiedź na to pytanie trzeba rozpocząć od kwestii w ogóle języka chińskiego. Mimo że większość ludzi nie zdaje sobie z tego sprawy, nie istnieje de facto „język chiński”. Taki termin użyty jest na określenie całej grupy języków i mniejszych dialektów używanych na terenach obecnie tworzących Chińską Republikę Ludową. Język, który zazwyczaj ma się na myśli mówiąc o „języku chińskim”, to tzw. „standardowy język mandaryński”. Jego reguły zostały opracowane w latach 50. XX wieku i nauczane w chińskich szkołach od 1956 r. W 2000 r. na podstawie spisu powszechnego stwierdzono, że mówi nim obecnie 840 mln. osób w Chinach i ok. 30 – poza ich granicami (w tym też uczący się tego języka). Mimo że mamy tutaj do czynienia ze zunifikowanym standardowym językiem mandaryńskim, potrzeba pewnych precyzacji, ponieważ nawet wewnątrz tego języka istnieją pewne dialekty.

Języki chińskie dzieli się na dwie główne grupy: północną i południową. Grupa północna (zwana „standardowym językiem mandaryńskim”) zawiera 6 dialektów[1], natomiast grupa południowa nie jest zunifikowana w żaden sposób, tak że należą do niej języki[2], które są często wzajemnie niezrozumiałe.

Pierwsze próby tłumaczenia Biblii na języki chińskie podejmowane były przez protestantów w początkach XIX w. Idea stworzenia katolickiego tłumaczenia Biblii zrodziła się przed Drugą Wojną Światową. Jej inicjatorem był franciszkanin, o. Gabriele Allegra (Sługa Boży). Przebywał on na misjach w Chinach w latach 1931-1940. Wtedy też zaczął tłumaczyć fragmenty Pisma Świętego, ale jego zamiary przerwał wybuch wojny. W jej ogniu zaginęła większość ze skończonych tłumaczeń. W roku 1945 założył on Studium Biblicum Franciscanum w Pekinie, jako miejsce katolickich studiów biblijnych dla Chin. Przeniesione ono zostało jednak z powodów politycznych do Hong Kongu. Wtedy też do jego projektu opracowania tłumaczenia Biblii dołączyło wielu uczonych.

Sługa Boży, o. Gabriele Allegra (1907-1976)

Obecnie istnieje kilkaset tłumaczeń mniejszych większych fragmentów Biblii na język chiński[3]. Związane jest to z wielością dialektów, które używane są w Chinach. Niektóre z nich używają nawet zapisu przy pomocy znaków łacińskich[4]. Efektem pracy o. Allegra było wydanie w 1968 Starego i Nowego Testamentu. Został on opracowany w języku baihua, który stanowił lingua franca dla Chin, do początków XX w. był także językiem pism urzędowych i poważanych dzieł literackich. Tłumaczenie to uchodzi także wśród protestantów za bardzo wierne oryginalnym tekstom. Niemal w całości korzystano bowiem z odpowiednich tekstów oryginalnych: hebrajskiego, aramejskiego oraz greckiego. W tekście tłumaczenia pojawia się wiele przypisów oraz komentarzy, a także zestawień. Tekst Pisma Świętego uchodzi za współczesny, z niewieloma tylko archaizmami, przez co jest poważany wśród chrześcijan, nie tylko katolików.

Katolicka Biblia dla chińskich katolików, tzw. Studium Biblicum Version

W Polsce można dostać poprzez Towarzystwo Biblijne Biblię w „języku chińskim”, jednak jest to Chinese Union Version stworzona przez protestantów i zawierająca przyjęty przez nich kanon. Jest to tłumaczenie na wspomniany wyżej standardowy język mandardyński. Przykładową stronę można obejrzeć TUTAJ.

Bartłomiej Sokal

[1] Są to:

• dialekt północno-wschodni – w prowincjach północno-wschodnich Chin: Liaoning, Jilin, Heilongjiang;
• dialekt północny: w prowincjach Henan, Szantung, Shanxi;
• północno-zachodni – w prowincjach Gansu, południowym Shaanxi i w regionie autonomicznym Sinciang;
• dialekt pekiński (także w prow. Hebei); na jego wymowie oparto standard urzędowy guoyu/putonghua;
• dialekt nankiński – w prowincjach Jiangsu i Anhui;
• dialekt południowo-zachodni (w tym np. dialekt syczuański i jego dalsze odmiany jak dialekt miasta Chengdu) – w południowych Chinach, prowincje: Syczuan, Junnan, Kuejczou i Hubei.

[2] Wśród najważniejszych należy wymienić:

• język kantoński (yue) (80 mln) – w południowych Chinach: południowe Guangxi i Guangdong, a także na terytoriach Hongkongu i Makau
• język wu (80 mln) – we wschodnich Chinach w okolicach Szanghaju (prowincja Zhejiang)
• język min (50 mln) – w południowo-wschodnich Chinach kontynentalnych: Fujian, częściowo Zhejiang i Guangdong, oraz na przybrzeżnych wyspach Hajnan i Tajwan; dzielony często na min północny (minbei, w tym dialekt Fuzhou) oraz min południowy (minnan, łącznie z tajwańskim)
• język hakka (w standardowym mandaryńskim: kejia) (40 mln) – północne Guangxi i Guangdong, także na Tajwanie
• język xiang (hunański) (40 mln) – prowincja Hunan
• język gan (jiangxi) (20 mln) – prowincja Jiangxi
• i kilka pomniejszych.

[3] Pełną listę możemy znaleźć na stronie: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Chinese_Bible_translations#Classical_Chinese

[4] Wymienić tu można tłumaczenia na język wu, używany w kantonach Zhejiang, Jiangsu, Anhui, Jiangxi i Fujian.

"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.