Z jakiego drewna wykonano Krzyż?
Czy istnieją jakieś przekazy, informacje, z jakiego drewna wykonano Krzyż, na którym umarł Chrystus?
Odpowiedź na to pytanie może być problematyczna, przede wszystkim ze względu na to, że brak jest w Piśmie Świętym jasnych wskazówek, a także nigdy nie przeprowadzono systematycznych badań zachowanych na całym świecie relikwii Krzyża Świętego.
Tradycja Kościoła Wschodniego przekazuje, że krzyż był zbudowany z trzech różnych rodzajów drewna. Wskazuje się tutaj na starotestamentowe odniesienie do Iz 60,13: „Chwała Libanu przyjdzie do ciebie: razem cyprysy, wiązy i bukszpan, aby upiększyć moje miejsce święte. I wsławię miejsce, gdzie stoją me nogi.” Na marginesie tylko trzeba dodać, że użyte tutaj określenia drzew sprawiają uczonym dużo problemów: pierwszy termin niektórzy odczytują jako „jałowiec”, drugi może oznaczać „jodłę”, a trzeci bywa najczęściej interpretowany jako „cyprys”. Jako punkt odniesienia do drewna, z którego wykonano krzyż Chrystusa odczytuje się wzmiankę zamykającą ten werset, gdzie mowa jest o złożeniu nóg. W tradycji wschodniej krzyż posiada trzy belki – pionową, poziomą oraz ukośną. Na tej ostatniej Chrystus miał opierać stopy w czasie swojej męki.
Tradycja ta przekazuje jeszcze inną wskazówkę. W czasach życia Jezusa świątynia w Jerozolimie przechodziła proces przebudowy (J 2,20). Niektóre z użytych w niej belek zostały wyniesione i wyrzucone, później zostały zaadoptowane do wykonywania wyroków śmierci.
Średniowieczne dzieło „Złota Legenda” nie podaje co prawda informacji na temat tego, jakim drewnem posłużono się do wykonania krzyża, ale podaje ciekawą informację teologiczną. Twierdzi się, że drzewo, którym się posłużono, wyrosło z drzewa poznania dobra i zła. Według tej tradycji rosło ono na grobie Adama aż do czasów Salomona, kiedy to zostało ścięte i uczyniono z niego most, po którym przeszła królowa Szeby w czasie odwiedzin w Izraelu. Widząc jego wytrzymałość upadła na kolana i oddała cześć drewnu. Zapowiedziała wtedy, że część z tego drewna przysłuży się do zastąpienia Bożego Przymierza z Żydami poprzez nowy porządek. Salomon, bojąc się zniszczenia świątyni nakazał zakopać drewno, jednak po 14 pokoleniach zostało ono wydobyte i uczyniono z niego krzyż.
Właściwe zainteresowanie dokładnymi danymi dotyczącymi relikwii Krzyża Świętego przypada na poł. XIX w. Znany francuski architekt, Charles Rohault de Fleury (1801-1875), poświęcił ostatnie lata swojego życia na różne dziedziny archeologii biblijnej. Napisał takie dzieła jak: Les instruments de la Passion (1870); L'évangile, études iconographiques et archéologiques (1874); La Sainte Vièrge (1878); Un Tabernacle chrétien du Ve siècle (1880); La Messe, études archéologiques sur ses monuments (1883-98). W pierwszym z wymienionych dzieł („Narzędzia Męki”) wystąpił przeciwko protestanckim twierdzeniom krytykującym realność relikwii Krzyża Świętego. Stwierdzano bowiem, że gdyby w czasach średniowiecza zebrać wszystkie te relikwie, napełniłyby niemały statek. De Fleury zebrał jednak informacje na temat wszystkich dostępnych fragmentów Krzyża i ocenił, że ostatecznie w ciągu wieków zaginęło ponad 99,9% całości. W jego czasach sumaryczna objętość relikwii Krzyża wynosiła 0,004 metra sześc. Według jego wyliczeń, krzyże używane w czasach Jezusa były wykonane z ok. 0,178 metra szcześc. drewna, co daje ok. 75 kilo w wadze.
Obliczenia de Fleury’ego bazują na założeniu, że Krzyż Chrystusa wykonany został z drewna sosnowego. Taką obserwację wysnuł on na podstawie obserwacji mikroskopowej fragmentów, które mu udostępniono.
Inny badacz William Ziehr przebadał mikroskopowo cztery spośród dziesięciu fragmentów relikwii Krzyża Świętego, które zostały podarowane przez cesarzy bizantyjskich[1]. Te fragmenty zostały zidentyfikowane jako pochodzące z drzewa oliwnego.
Czy trzeba twierdzić, że mamy tu do czynienia z fałszerstwami? Nie, z całą stanowczością nie. Rzymska praktyka krzyżowania zakładała, że skazaniec niósł z miejsca skazania na miejsce ukrzyżowania poziomą belkę, natomiast belka pionowa była na stałe utwierdzona w podłożu. Taka praktyka dopuszczała, że obydwie części krzyża mogą być wykonane z różnych rodzajów drewna.
Bartłomiej Sokal
[1] Są to fragmenty przechowywane w Santa Croce, Rzym; Notre Dame, Paryż; Katedrze w Pizie oraz Katedrze florenckiej.
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.
