Cztery wymiary Boga (Ef 3,18)
Czy pod określeniami Szerokość, Długość, Wysokość i Głębokość kryją się przymioty Boga np. Wszechmoc, Miłosierdzie itd.?
Cztery terminy użyte w tym wersecie od dłuższego czasu frapują egzegetów próbujących odkryć wspólny mianownik do interpretacji czterech terminów: platos, mekos, hypsos oraz bathos. We współczesnej egzegezie terminy te nazywa się ogólnym terminem „czterech wymiarów”. Zanim przejrzymy główne ujęcia, jakie pojawiły się w historii interpretacji tekstu, musimy przyjrzeć się brzmieniu greckiemu tego fragmentu. Wszystkie te słowa poprzedzone są jednym rodzajnikiem (to) i przez to tworzą opisanie jednej rzeczywistości przez cztery określenia.
Przyjmuje się już niemal powszechnie, że terminy te muszą stanowić jakąś utartą formułę, która była znana dla pierwszych odbiorców Listu do Efezjan. Autor Listu nie użyłby terminu niezrozumiałego starając się przekonać adresatów do tego, że więź z Chrystusem zaowocuje poznaniem czegoś, o czym nie mieli żadnego pojęcia (w. 17). Jeżeli autor mógłby swoją myśl wyrazić w prosty sposób, zrobiłby to. Gdyby terminy te oznaczały nieograniczoną miłość Boga, autor powiedziałby o tym wprost, jak czyni to w w. 19. Dlatego należy odrzucić bardzo często tezę, że poprzez to określenie Autor mówi o rozmiarach misterium miłości lub miłosierdzia Boga. Główne interpretacje wskazywały na:
a) wszechświat – w duchu filozofii stoickiej;
b) biblijny kosmos – odpowiednich czterech elementów kosmologii starotestamentowej: niebo, ziemia, morze, szeol, jako symbolu nieskończonej a objawiającej się ludziom Mądrości Boga, w Nowym Testamencie utożsamianej z Chrystusem (zob. Kol 2,3);
c) eschatologiczne miasto niebiańskie – podobnie jak w Ap 21,16;
d) krzyż – jako narzędzie dokonanego misterium odkupienia, pojednania i zjednoczenia, zob. Ef 2,14-16;
e) misterium wspomniane w 3,9, lub ogólny plan mądrości Bożej z 1,8-12;
f) miłość Chrystusa, o której mowa jest w wersetach poprzedzającym i następnym, cztery kierunki to powszechność zarówno geograficzna jak i czasową;
g) zbawienie jako niebiańskie dziedzictwo (zob. 1,18) w „świecie świętych”, który wyobrażano sobie na podstawie filozofii stoickiej jako wielki sześcian;
h) Kościół jako mistyczną świątynię;
i) mądrość Boża, na wzór Mądrości Starego Testamentu Mdr 1,7; Syr 1,7, a ucieleśniona to Chrystus;
j) niezmierzoność Boga.
Drogą eliminacji można wykluczyć rozwiązanie c), które nie wpisuje się w kontekst 3,18. Pierwsze dwa klucze wydają się zbytnio naciągane, nie mając solidnego oparcia w tekście. Pozostałe zaś, e) - j), zostały odrzucone przez egzegetów z takiego samego powodu. Ponadto można przypuszczać, że adresaci nie znali by aż tak dobrze paraleli kosmologii starotestamentowej. Pozostaje więc rozwiązanie wskazujące na krzyż, co korespondowałoby z kontekstem i tokiem dowodzenia Autora Listu - rozmiary odkupienia dokonanego na krzyżu pozwalają lepiej poznać ogrom miłości Chrystusa do człowieka.
To rozwiązanie pojawia się w dziejach egzegezy już u św. Augustyna, który mówiąc o tej interpretacji stwierdza „recte intellegitur” (tł. słusznie jest rozumiane), co potwierdza, że pojawiła się ona już w dawniejszych czasach. Choć św. Ireneusz z Lyonu nie podaje wprost takiej interpretacji, zdaje się ją znać i sugerować. Mówi on o krzyżu i jego „ekonomii” w takie sposób: drzewo rajskie było przyczyną porażki, utraty, natomiast drzewo krzyża przywraca. Ono ukazuje w sobie wysokość, długość i szerokość, łącząc w sobie wszystkich ludzi z Bogiem. W innym miejscu mówi natomiast o Chrystusie rozpiętym na krzyżu, który jako wszechmocne Słowo Boga obejmuje wszystkie „cztery wymiary” i wszystkie cztery strony świata (jako verus Deus i verus homo), aby wszystkich rozproszonych powołać do znajomości Ojca. Ta idea zjednoczenia ludzkości w Bogu jest jedną z głównych myśli Listu do Efezjan.
Jesteś na facebooku? My też! :)
Zapraszamy do dyskusji na temat powyższej odpowiedzi na naszej facebook'owej stronie!
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.
