Zajrzyjmy w metrykę Chrystusa!
Chcialbym się dowiedzieć, kiedy narodził się Chrystus? W którym dniu? 25 grudnia wydaje się bledna data, pochodzenia poganskiego (rzymskie saturnalia). Czy da sie to okreslic?
Przy końcu II w. po Chr. powstało dzieło, które do naszych czasów zachowało się w „Centuriach Magdeburskich” (XVI w.), jego autorstwo przypisywano Teofilowi z Antiochii. Tekst ten poświadcza, że dzień 25 grudnia utożsamiano w pierwotnym kościele z Bożym Narodzeniem. Inne świadectwa wskazują z kolei, że w Rzymie święto to obchodzono w wymienionym czasie dopiero w 354 r., natomiast na wschodzie Cesarstwa za dzień narodzin Jezusa przyjmuje się 6 stycznia.
Bardzo ciekawą informację na temat narodzin Chrystusa podaje Hipolit z Rzymu w komentarzu do Księgi Daniela (4,23[1]): „Chrystus narodził się w środę 25 grudnia, w 42 roku panowania Augusta”. Pozostaje sprawą otwartą, czy termin „panowanie” należy liczyć od nadania Oktawianowi tytułu „Augustus” (16 stycznia 27 przed Chr.), czy od wygranej przez niego bitwy pod Akcjum (2 września 31 p. Chr.). Środa 25 grudnia wypadała w latach 9 i 3 przed Chr. oraz 9 po Chr. Jest rzeczą jednak problematyczną ocenić, skąd Hipolit zaczerpnął swoją informację. Inny pisarz wczesnochrześcijański, Klemens Aleksandryjski, pisał na początku III w. po Chr. o narodzinach Jezusa jako mających miejsce 25 dnia Pachons[2] 28 roku panowania Augusta lub 24 bądź 25 dnia miesiąca Pharmuti[3], co oznaczałoby datę 19 lub 20 kwietnia tego roku. Autor uznawał jednak datę 17 listopada 3 r. przed Chr.
Wspomniane w pytaniu odniesienie do Rzymskich Saturnaliów wydaje się raczej drugorzędnym punktem odniesienia, historycy wskazują raczej na święto "Sol Invicta" (niezwyciężone słońce), które przez chrześcijan na zasadzie "kontrapunktu" zostało przeważone przez uroczystość Narodzenia Chrystusa. Tak jak w obecnych czasach Dzień Zaduszny w różnych środowiskach chce się "zrównoważyć" poprzez Halloween, tak chrześcijanie, by "nie dawać miejsca diabłu" (Ef 4,27), w czasie, kiedy obchodzono pogańskie święto, umiejscowili uroczystość chrześcijańską.
Na podstawie tego krótkiego przeglądu widoczne się staje, że „metryka” Chrystusa pozostaje ukryta i taką pozostanie. Trudno wskazywać na konkretne fragmenty biblijne, które miałyby uszczegóławiać porę roku. Brak informacji o szczegółowej porze narodzin Jezusa wiąże się przede wszystkim z intencją autorów natchnionych. Bardziej niż napisaniem kroniki historycznej, chcieli oni stworzyć dokument wyrażający ich wiarę. Na podstawie wydarzeń mówili o Chrystusie, który jest Mesjaszem i który wyzwoli lud. Historia była punktem wyjścia dla budowy opowiadań tzw. Ewangelii Dzieciństwa (Mt 1-2; Łk 1-2), jednak nie stała ona nigdy w centrum zainteresowania odbiorców Ewangelii. Pierwsi chrześcijanie zainteresowani byli w mniejszym stopniu opowiadaniem historii według naszego jej rozumienia, ale raczej przekazywaniem wiary w Chrystusa, syna Bożego.
Bartłomiej Sokal
[1] „To zaś, że wydano polecenie, by zostawić pień i korzenie oznacza, że: Pozostawią ci królestwo, skoro uznasz, że Niebo sprawuje władzę.”
[2] Dziewiąty miesiąc roku w kalendarzu egipskim. Jak każdy miesiąc w starożytnym Egipcie trwał 30 dni od 16 marca do 14 kwietnia. Po pachonsie następował paini.
[3] Ósmy miesiąc roku w kalendarzu egipskim. Jak każdy miesiąc w starożytnym Egipcie trwał 30 dni od 14 lutego do 15 marca. Po pharmutim następował Pachons.
W nawiązaniu do tego tekstu zadano także kolejne pytanie:
"Czy można wyznaczyć datę narodzin Chrystusa w oparciu o Stary Testament?"
ad vocem:
Początki obchodów Bożego Narodzenia sięgają Jerozolimy kiedy wędrowano do "Groty Narodzenia" i odprawiano Mszę św. Jedno jest pewne, Kościół już w I w. przyjął od Izraelitów zwyczaj czytania na nabożeństwach fragmentów Biblii,Wiadomo też, że tak Izraelici jak i chrześcijanie posiadali kalendarz czytań liturgicznych. Wyznawcy Chrystusa odczytywali przynajmniej jednego dnia w roku fragmenty Ewangelii o narodzeniu Pana, a następnie komentowali je. Widać więc, że już wtedy chrześcijanie upamiętniali i rozważali narodzenie Pańskie. Znamienne jest, że obyczaj rozdawania prezentów podczas Świąt Bożego Narodzenia wcale! nie pochodzi z pogańskiego Cesarstwa Rzymskiego ale od Trzech Króli bowiem, Trzej Królowie pochodzili z obszarów gdzie zwyczaj "obdarowywania się podarunkami" istniał, tak samo zwyczaj podawania dłoni przy powitaniu też zawdzięczamy im, u Żydów nie ma takiego zwyczaju powitalnego, albo zwyczaj podnoszenia nakrycia głowy przez mężczyznę też zawdzięczamy Trzech Królom. Chrześcijaństwo przejęło z oczywistych względów te zwyczaje i one się rozprzestrzeniły po Europie. Pierwsi chrześcijanie znali zwyczaj dawania prezentów więc Kościół znał ten zwyczaj zanim dotarł do Rzymu.
Ochrzczenie” pogańskiego święta na cześć boga Sol Invictus nastąpiło dopiero pod koniec czwartego wieku, a tymczasem data narodzin naszego Pana była znana Kościołowi wcześniej. Zatem to nie data narodzin Pana Jezusa została zdeterminowana przez święto fałszywego bożka, ale raczej święto bożka musiało zostać zamienione na obchody Bożego Narodzenia, bo akurat obchodzono je w dniu narodzin Prawdziwego Boga. Gdy chrześcijaństwo wyszło z podziemia i stało się religią państwową, Boże Narodzenie musiało wyprzeć święto fałszywego bożka z "państwowego kalendarza". (...) Nawet, gdy przyjmiemy, jak podaje Wikipedia, że święto Sol Invictus zostało ustanowione przez cesarza Lucjusza Domicjusza Aureliana w 274 roku, to przecież chrześcijanie pozostający wtedy w ukryciu i często prześladowani, nie mieliby żadnego powodu, by uznać akurat taką datę za Boże Narodzenie.
(nadesłane przez czytelnika)
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu kilku dni, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.
