Kto tworzył „Synagogę Libertynów”? (Dz 6,9)
W opisie kamienowania Szczepana wspomniana jest „Synagoga Libertynów”. Co to była za synagoga? Czym wyróżniała się od innych?
[Inne artykuły na temat sceny kamienowania Szczepana: "Dlaczego świadkowie kamienowania Szczepana rozebrali się?" - kliknij TUTAJ oraz "Dlaczego Szaweł TYLKO pilnuje szat?" - kliknij TUTAJ]
Chociaż w samej Biblii nie ma poza Dz 6,9 informacji na temat grupy “Libertynów”, w różnych innych starożytnych dokumentach można znaleźć na ich temat trochę informacji.
Rozpocząć trzeba od zanalizowania najbliższego otoczenia nazwy tej synagogi. Bezpośrednio po tej nazwie znaleźć może kolejne określenia członków tej samej synagogi: „Cyrenejczycy, i Aleksandryjczycy, i ci, którzy pochodzili z Cylicji i z Azji”. Widać wyraźnie, że jest to jakaś synagoga, która skupiała ludzi pochodzących spoza Palestyny.
Trzeba też spojrzeć na określenie. Badając je, stwierdza się, że jest to nazwa wywodząca się z języka łacińskiego, a nie z greckiego. Wywodzi się ona od łacińskiego słowa „libertinus”, które oznaczało wyzwoleńca, byłego niewolnika. Ze względu na użyte tutaj nazewnictwo wywodzące się z łaciny, niektórzy wiążą ich z grupą Żydów, którzy po najeździe Judei przez Pompejusza, w roku 63. przed Chr. stali się niewolnikami, jednak odzyskali w Rzymie wolność i wrócili do Palestyny. Takich sposobów odzyskania wolności było kilka, można wspomnieć rozmowę Pawła z trybunem, gdzie ten drugi mówi, że nabył obywatelstwo za pieniądze (Dz 22,27-28).
Z drugiej jednak strony niektórzy naukowcy zauważają, że informacja o „Libertynach” zestawiona jest z „Cyrenejczykami” oraz „Aleksandryjczykami”. Terminy te odnoszą się do mieszkańców konkretnych miast, dopiero w dalszej kolejności mówi się ogólnie o mieszkańcach krain: Cylicji oraz Azji. W związku z tym, czasem sięga się do ormiańskiego brzmienia tego wersetu, który podaje w tym miejscu „Libijczyków”. Jednak nie musi to mieć oparcia we wspomnianej wyżej intencji autora. Poprzez takie zestawienie określeń, autor może sugerować, że ci, którzy doprowadzili do śmierci Szczepana, to nie są rodowici mieszkańcy Jerozolimy. Dane archeologiczne potwierdziły, że „synagoga wyzwoleńców” istniała także w Pompejach.
Czego śladem mogą być te informacje? Do czego one nas prowadzą? Przede wszystkim wskazanie osoby Szawła po raz pierwszy w kontekście zatargu, jaki mieli przedstawiciele tej synagogi ze Szczepanem, może wskazywać, że Paweł, przed nawróceniem, należał do tej synagogi. Łączyło by się to z informacją na temat pochodzenia Pawła z Tarsu, który znajdował się w Azji Mniejszej, często w tekstach starożytnych, tak jak w Dz 6,9, zwanej po prostu Azją.
W wielu zagranicznych tłumaczeniach, a także nowszych tłumaczeniach polskich, w tekście 6,9 w miejscu analizowanych „Libertynów” pojawiają się „wyzwoleńcy”. Mimo że jest to nazwa pospolita, stanowili oni zwartą grupę społeczną i w związku z tym mogli łączyć się z innymi przybyszami do Świętego Miasta na wspólną modlitwę. Wyraźnie jednak zarysowani są oni jako przybysze, przez co autor zaznacza, że Ewangelia będzie przyjmowana na całym świecie wśród innych narodów, ale wszędzie, gdzie będzie głoszona, będzie napotykać opór, który zażąda od wyznawców Chrystusa krwi.
Jesteś na facebooku? My też! :)
"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)
Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu około tygodnia, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".
Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.
