Pytania do Biblii

„Dynameis” w 1 Kor 12,28

Mam pytanie odnośnie 1 Kor 12,28. W BT wygląda tak: "po trzecie nauczycieli, a następnie tych, co mają dar czynienia cudów, (...)" A w Biblii Paulistowskiej: "ponadto tych, którzy mają dary: uzdrawiania, (...)" Który charyzmat tam występuje w oryginale? Czynienia cudów czy uzdrowień? Czy też jest to słówko, które można przetłumaczyć na różne sposoby?

Odpowiedź na to pytanie rozpoczniemy od podania brzmienia greckiego interesującego nas tekstu wraz z jego dosłownym tłumaczeniem:

Jak widzimy, św. Paweł po wymienieniu chryzmatu nauczycielskiego wspomina o darze nazwanym wieloznacznym słowem „dunameis”. Jego podstawowe znaczenie to „moc, siła[1], możliwość[2], cud[3]”. Najprawdopodobniej, bazując na ostatnim z wymienionych znaczeń, przyjmuje się, że określenie to dotyczy ogólnie daru, który służy wspólnocie poprzez wykonywanie cudów czynów.

Tekst ten jednak w różnych tłumaczeniach zawiera pewną specyficzną cechę. Porównajmy kilka zagranicznych tłumaczeń:

La Bible de Jerusalem (Biblia Jerozolimska): „troisièmement les docteurs... Puis il y a les miracles”: „po trzecie, nauczycieli... Następnie znajdują się cuda”.

La Biblia Latinoamericana: „en tercer lugar los maestros; despues vienen los milagros”: „po trzecie, nauczycieli, dalej znajdują się (dosł. przychodzą) cuda”

New American Bible: „third, teachers; then, mighty deeds”: „po trzecie, nauczycieli, następnie, wielkie czyny”.

New International Version: „third teachers, then workers of miracles”: „po trzecie nauczycieli, następnie czyniących cuda”.

C. Keener[4]: „third teachers; then deeds of power”: „po trzecie nauczycieli, następnie potężne czyny”.

J. Fitzmyer[5]: „third teachers, then workers of mighty deeds”: „po trzecie nauczycieli, następnie czyniących potężne czyny”.

Widzimy, że tłumacze zasadniczo trzymają się oryginalnego brzmienia greckiego tekstu, niemal niewolniczo tłumacząc je na nowożytne języki. Jeżeli jednak popatrzymy na szerszy kontekst interesującego nas słowa, zauważymy, że pojawia się ono także w wersecie 10 oraz 29. Biblia Tysiąclecia słusznie we wszystkich miejscach odczytuje to wyrażenie jako „dar czynienia cudów”. Również Biblia Paulistów w w. 29 dobrze odczytuje ten termin jako „cudotwórcy”. Dlaczego jednak dokładnie ten sam termin nie jest interpretowany w analogiczny sposób w wersecie poprzedzającym, mimo analogicznego kontekstu, pozostaje słusznym i uprawomocnionym pytaniem.

W związku z tym tłumaczenie zaproponowane przez Biblię Paulistów nie jest najszczęśliwsze, kiedy po wzmiance o czynieniu cudów stawia dwukropek, traktując następujące później charyzmaty jako doprecyzowanie, jakie charyzmaty św. Paweł ma na myśli. Rzeczywiście pierwsze trzy charyzmat są wymienione jako następujące po sobie „ po pierwsze... po drugie... po trzecie...”, ale zakończenie listy na numerze trzecim nie oznacza, że hierarchia w tym miejscu się skończyła. Jest to raczej zabieg retoryczny mający na celu oszczędzenie odbiorcy (słuchaczowi/czytelnikowi) dużej ilości liczebników. Wymienione zostają pierwsze trzy, ale lista jest tworzona dalej, według schematu:

• po pierwsze apostołów
• po drugie proroków
• po trzecie nauczycieli
• następnie czyniących cuda
• następnie charyzmat uzdrawiania
• wspierających pomocą
• rządzenia/zarządzania
• różnych języków.

Zwróćmy uwagę, że na samym końcu znajduje się dar języków. Wypływa to z faktu, że ten dar powodował w gminie korynckiej najwięcej zamieszania (dlatego tylko temu darowi poświęcony jest cały 14. rozdział Listu). Przy takim zestawieniu widzimy, że św. Paweł wymienia różne dary i mimo że tylko pierwsze trzy są posegregowane według wspomnianego wcześniej schematu liczebnikowego, lista trwa nadal. Z tego względu propozycja Biblii Paulistów, by po „darze czynienia cudów” postawić dwukropek nie ma oparcia w tekście. Wynika to z tego, że zarówno przed tym darem, jak i następnym (uzdrawianie), znajduje się ten sam spójnik „epeita”. Należałoby zatem uznać, że tekst tworzy taką samą relację podporządkowania, jak we wcześniejszych przypadkach („po pierwsze... po drugie... po trzecie... następnie... następnie... itd.)[6].

Bartłomiej Sokal

[1] Te znaczenia pojawiają się m.in. w Mt 14,2; 22,29; Dz 1,8; Rz 1,4; Kol 1,11; 2 Tm 3,5; Hbr 7,16; 2 P 1,3.

[2] Zob. np. Mt 25,15; 2 Kor 1,8.

[3] Zob. np. Mt 11,20; Mk 6,5; 2 Kor 12,12; Hbr 2,4.

[4] C. Keener, 1-2 Corinthians (NCBC), Cambridge 2005, s. 102.

[5] J. Fitzmyer, First Corinthians (AB 32), Cambridge 2005, s. 474.

[6] Tak tę relację odczytuje większość biblistów. Wystarczy wspomnieć tutaj najważniejsze nazwiska znawców św. Pawła jak: J. Fitzmyer, C. Keener, S. Korona.

"Scriptura crescit cum legente"
"Pismo rośnie wraz z czytającym je" (św. Grzegorz Wielki)

Każdy rozmiłowany w Słowie Bożym napotyka w Biblii fragmenty, które sprawiają mu trudność w interpretacji. Zachęcamy zatem wszystkich odwiedzających stronę Dzieła Biblijnego do zadawania pytań. Na każde pytanie odpowiedź zostanie udzielona w ciągu kilku dni, a następnie będzie ona opublikowana w sekcji "Pytania do Biblii".

Kliknij TUTAJ, żeby przesłać pytanie.